Deze maanden ben ik druk aan het klussen in mijn nieuwe schrijfhuisje. Precies in het weekend dat we daar mijn verjaardag vierden, knalde de aardlekschakelaar er uit. Deze beveiliging die erger voorkomt, zit ook in de driehoek cliënt, begeleider en ouders.
Toen bij het klussen de aardlekschakelaar eruit knalde, dachten we telkens de oorzaak gevonden te hebben. Maar uiteindelijk moesten we het met een uitgeschakelde groep doen. We hadden geen magnetron en zelfs geen licht in de keuken.
Irritant
Ik heb die dag de schakelaar heel wat keren eruit horen knallen en werd daar niet vrolijk van. Maar ja, dat ding deed precies waarvoor het gemaakt was. Een technisch onderlegde vriend legde me uit dat zelfs een miniem stroomverschil de schakelaar al in beweging zet. Dat is een veilig idee. Maar soms dus wel irritant.
Ook de driehoek heeft een aardlekschakelaar. In veel gevallen zijn dat ouders en in de meeste gevallen moeders. Dat kan ook reuze irritant zijn, maar helaas hebben we die schakelaar maar al te hard nodig. Zo dwingen ouders ons om op zoek te gaan naar de kortsluiting en voorkomen ze dat de boel af fikt. Mopperen op die aardlekschakelaar heeft geen zin. Ga maar liever op zoek naar de oorzaak, want die schakelaar knalt niet voor niets om.
Preventie
Nog liever doe je als zorgverleners preventief het een en ander. Zo voorkomen we dat die aardlekschakelaar wordt geactiveerd. In plaats van ouders zouden wij dus zélf die functie moeten organiseren. Ik noem dat de laatste tijd zo: dat we onze eigen interne driehoeken op orde hebben. Communiceren we onderling als zorgverleners voldoende? Spreken we mensen aan op hun gedrag? Zitten de interne (werk)relaties goed?
Dat blijkt geregeld verre van eenvoudig te zijn. Maar als het ons niet lukt in onze interne driehoeken, hoe moet het dan in die spannende externe driehoek waarin we met (gelukkig!) kritische klanten te maken hebben? Ik geloof in preventief onderhoud. Laat van tijd tot tijd je interne systemen nakijken. En los structurele problemen structureel op in plaats van goedkope lapmiddelen in te zetten. Eén gesprek met kritische ouders lost meestal weinig op, durf dus te investeren.
Te veel of te weinig kritisch
Soms is daar toch niet alles mee gezegd. Soms is alles in orde maar knalt de aardlekschakelaar er toch steeds uit. Dan is het tijd om naar die schakelaar zelf te kijken. Staat die te kritisch afgesteld? Of wat dacht je van aardlekschakelaars die zelfs niet uitslaan bij een fikse kortsluiting? Sommige ouders reageren te snel, die kun je met recht lastig noemen. Andere ouders reageren te laat of helemaal niet, die je kun je met recht te weinig kritisch noemen.
Het is verstandig om het af en toe eens over die aardlekschakelaar te hebben. Geven we voldoende snel signalen? Kunnen we iets minder ingrijpends doen dan meteen het systeem platleggen? Haal er een derde bij met verstand van zaken; elektriciteit in driehoeken is echt iets voor vakmensen. En ontzenuw de angst die bij vrijwel alle ouders leeft: dat begeleiders het zullen verhalen op hun kind. Dat is maar zelden het geval, maar daarmee is die angst niet verdwenen.
Beeldspraak
Natuurlijk gaat elke beeldspraak mank. Samenwerken in de Driehoek is een stuk ingewikkelder dan het voorkomen van kortsluiting in mijn schrijfhuisje. Maar hopelijk helpt deze beeldspraak begeleiders om anders te kijken naar en te reageren op ‘irritante’ ouders. Dan heeft dit stukje nut gehad.
Deze column verscheen eerder in KLIK.