Het maakt voor jouw plezier en effectiviteit als begeleider nogal wat uit, met wat voor type leidinggevende je van doen hebt. Met ouders werkt dat ook zo. Wanneer zij vertrouwen in jouw deskundigheid uitstralen, en dat af en toe uitspreken, komt het beste in jou naar boven. Jullie versterken elkaar, en zomaar ontstaat thermiek. In zo’n driehoek is het goed toeven voor de top: de cliënt.
Maar soms hebben ouders meer iets van een valwind. Hun voortdurende kritiek maakt jou onzeker. Hun wantrouwen, uitgesproken of niet, doet je op eieren lopen. Dan komt zomaar het slechtste in je naar boven. Je maakt fouten die je bij andere ouders nooit maakt. En zo maar ontstaat een neerwaartse spiraal.
Nu zijn er lastige en gealarmeerde ouders. Lastige ouders zijn altijd en overal lastig. Ze hebben niet alleen ruzie met begeleiders, maar ook met buren, familieleden, winkeliers, ja met iedereen die hun pad kruist. Gelukkig zijn er maar weinig lastige ouders.
Meestal zijn ouders die voor jou lastig gedrag vertonen, gealarmeerd. En heel vaak zijn begeleiders de aanleiding dat het alarm afgaat: ze beloven (veel) meer dan ze kunnen waarmaken. Zodra begeleiders méér doen dan ze beloven, blijken die ouders helemaal niet lastig te zijn. Integendeel, ze staan open voor gerechtvaardigde kritiek van begeleiders. Want ook ouders kunnen er soms pijnlijk naast zitten. De meeste ouders en begeleiders bedoelen het goed, maken desondanks fouten, en hebben elkaar nodig.
Sinds kort maak ik nog een ander onderscheid als het om ouders gaat: er zijn strijdbare en militante ouders. Vrijwel alle ouders van een zorgenkind zijn strijdbaar, ze bewegen hemel en aarde voor hun kind. Dat is wel eens lastig, maar jij zou voor jouw kind precies hetzelfde doen.
Strijdbare ouders wens je begeleiders toe die hen begrijpen en met hen mee willen strijden. Militante ouders zien in professionals allesbehalve medestanders. Zij bestrijden juist de professionals en het systeem dat zij vertegenwoordigen. Militante ouders hebben een missie: nooit meer zullen zij zich door professionals de les laten lezen. Ze voelen zich als klokkenluiders in de zorg.
Het onderscheid tussen strijdbare en militante ouders drong tot me door bij het lezen van het boek Zorg en zeggenschap, van ouder tot activist. Het is het verhaal van een vader en een moeder die vol idealen begonnen met een kleinschalige woonvorm in de achtertuin van een instelling. Hun leven lang hebben ze strijd gevoerd tegen artsen, maatschappelijk werkers, peuterspeelzalen, ambtenaren, directeuren, en soms ook tegen ouders van medebewoners. Dat ze die niet zelf geselecteerd hebben, noemen ze achteraf hun grootste blunder. Het is slaande ruzie geworden, zoals in veel ouderinitiatieven, aldus deze ouders.
Professionals doen er volgens mij wijs aan om militante ouders te mijden. Samenwerken is onmogelijk zolang het een van beide partijen vooral om macht gaat. En militante ouders besparen zichzelf, hun kinderen én professionals een boel verdriet door professionals te vermijden.
Dit artikel verscheen eerder in klik (juni 2009).