In de beeldvorming staat zorg nog steeds voor zwaar, laag betaald maar mooi en vooral dankbaar werk. Inderdaad kan het werk zwaar zijn, en sommige mensen krijgen te weinig betaald voor de verantwoordelijkheid die ze dragen. Toch heb ik moeite met zo’n algemene typering. Hij is zo tobberig, zo zielig. Ik vind dat we vooral een boeiend vak hebben. Boeiend omdat je met mensen werkt. Boeiend omdat het vak je inspireert en je er tegelijk je inspiratie in kwijt kunt.
Inspiratie laat zich niet plannen. Maar je kunt er wel aan werken, en dat erken anderen meteen: “Die zorgkundige heeft echt wat over voor ons kind”. Of: “Als ik met haar heb gesproken, zie ik het weer helemaal zitten”. Een derde familielid over een begeleidster: “Die heeft vaak originele ideeën”. Bureaucratie is dodelijk voor inspiratie. Maar inspiratie zonder vorm, zonder ‘verpakking’ houdt niet lang stand. Hoe houd je inspiratie vast? Hoe ‘cultiveer’ je het?
Ik doe vier suggesties:
- Zoek werk dat past bij jou als persoon
We doen terecht veel moeite om wonen en werken zo te organiseren dat de zorg past bij cliënten. Maar passen medewerker en werkplek ook bij elkaar? De meeste werknemers gedijen bij een grote mate van verantwoordelijkheid voor hun werk. Uit onderzoek blijkt dat ook begeleiders van verstandelijk gehandicapten meer plezier houden in hun werk naarmate ze zelfstandiger functioneren. En het heeft een positief effect op de kwaliteit van zorg. Het hebben van eigen verantwoordelijkheid stimuleert inspiratie. Dat werkt andersom overigens ook zo; laat managers dus vooral inspiratie belonen.
- Blijf ook na afronding van je opleiding lezen
Er wordt veel gepubliceerd maar vooral door begeleiders te weinig gelezen. Hoe kom je dan aan inspirerende ideeën, aan verbreding en verdieping van je deskundigheid? Zelfs het bijhouden van je deskundigheid kan niet zonder lezen. Wellicht helpen de onderstaande stelregels die ik zelf toepas:
- ik lees alleen wat ik leuk vind; wat saai of ingewikkeld is geschreven, verdient niet om gelezen te worden
- ik lees themagericht, afhankelijk van wat ik inmijn werk tegenkom; bijvoorbeeld over hechten/onthechten, Asperger syndroom, therapieën, ouders
- ik verbind wat ik lees met ervaringen uit mijn werk
- ik deel wat ik gelezen heb met anderen: vandaag gelezen, morgen gebruikt
- ik lees natuurlijk in mijn eigen tijd; het is tenslotte vooral leuk om te doen.
- Werk gedisciplineerd
Je voelt je niet automatisch of altijd geïnspireerd. Ook als je eens géén inspiratie hebt, zal je toch moeten werken. Hoeveel tijd vermors je door dingen uit te stellen? Je zou het zorgplan meteen verwerken, maar het komt er niet van. Na een paar weken beginnen mensen te klagen en blijk je de inhoud van de bespreking vergeten te zijn. Kwaliteit betekent dat mensen doen wat ze beloven – liefst iets meer, liefst iets eerder. Dat vereist discipline. Het aanstellen van meer personeel leidt lang niet altijd tot hogere kwaliteit. Klagen over tijdgebrek lost meestal niks op; zelf gedisciplineerd met je tijd omgaan des te meer.
- Denk en spreek positief
Negativisme is dodelijk. Klagen over “managers die je nooit op de groep ziet” of “de zoveelste fusie” lost niets op. Inspiratie werkt aanstekelijk maar negativisme misschien nog wel meer. Probeer eens om de komende teambespreking alleen positieve dingen te zeggen.
Dan doe je meteen iets aan de beeldvorming van ons boeiende beroep.
Dit artikel verscheen eerder in KLIK (april 2003).